PODGLĄD ATOMU
     
 

Polityka zagraniczna państwa polskiego za panowania Kazimierza Wielkiego


Kalendarium


1333 – 1370 – panowanie Kazimierza Wielkiego
1343 – zawarcie wieczystego pokoju z Zakonem Krzyżackim
1348 – pokój w Namysłowie, zrzeczenie się praw do Śląska na rzecz Czech
1340 –1360 – podbój Rusi Halickiej
1364 – zjazd monarchów w Krakowie – uczta u Mikołaja Wierzynka

Źródło1. Mapa. Polska w czasach Kazimierza Wielkiego, CARTE



Źródło 2. Pieczęć majestatyczna Kazimierza Wielkiego z 1336 r.



[źródło: Archiwum Państwowe w Krakowie, sygn. Perg 20.]


Objaśnienia

W otoku pieczęci biegnie napis + KAZIMIRUS. DI . GRA . REX POLONIE CCOVIE . SADOM . SIRAD . LANC . CUYAV . POMORAIE, czyli „+ Kazimierz z Bożej łaski król Polski ( Pan ziem) Krakowa, Sandomierza, Sieradza, Łęczycy, Kujaw, Pomorza”.



Źródło 3. Jan Długosz, Roczniki czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego [fragment]

Na zamierzoną uroczystość weselną […] król polski Kazimierz dziadek [Elżbiety] […] zaprasza uroczyście […] sąsiednich królów i książąt. […] wszyscy otrzymali polecenie, że mają być posłuszni rajcy krakowskiemu […]. Jemu jednemu król Kazimierz […] powierzył kierowanie wszystkim, co przy zjeździe królów było rzeczą konieczną. […] Zaprosił Wierzynek na ucztę do swego domu królów i książąt […]. Kiedy uzyskał od monarchów pozwolenie, żeby porozdzielał miejsca królom według uznania, pierwsze […] miejsce kazał zająć królowi polskiemu Kazimierzowi, drugie królowi rzymskiemu i czeskiemu Karolowi [Karolowi IV Luksemburskiemu], trzecie królowi Węgier [Ludwikowi Węgierskiemu], czwarte królowi Cypru, a ostatnie królowi Danii.





Źródło 4. Bronisław Abramowicz, Uczta u Wierzynka


[źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Abramowicz_Uczta_u_Wierzynka_1876.jpg&filetimestamp=20110417030640]

Ćwiczenia

Na podstawie źródła 1.

1. Wymień ziemie odziedziczone przez Kazimierza Wielkiego po ojcu Władysławie Łokietku.
2. Wymień ziemie, których nie udało się odzyskać Kazimierzowi Wielkiemu.
3. Wyjaśnij, jaki wpływ na sytuację polityczną i ekonomiczną państwa miała utrata Śląska i brak dostępu do Morza Bałtyckiego.
4. Wymień ziemie, które przyłączył Kazimierz Wielki do Polski w okresie swojego panowania.
5. Wymień ziemie, które za panowania Kazimierza Wielkiego stały się lennem Polski.
6. Wyjaśnij, jakie skutki polityczne, kulturowe, ekonomiczne miało przyłączenie Rusi Halickiej do Polski oraz rozważ, czy były one korzystne dla państwa polskiego.


Na podstawie źródła 2.

1. Opisz, jak Kazimierz Wielki został przedstawiony na awersie pieczęci majestatycznej.
2. Wymień i wyjaśnij, co oznaczały poszczególne, ukazane na pieczęci, insygnia władzy królewskiej.
3. Wyjaśnij, co oznacza widniejący na pieczęci napis „z Bożej łaski” (Dei gratia).
4. Wyjaśnij, dlaczego wśród ziem wymienionych na awersie pieczęci nie ma Rusi.
5. Wskaż różnicę między rzeczywistym kształtem terytorialnym państwa polskiego, a terytorium, które tworzyły ziemie wymienione na awersie pieczęci.
6. Rozważ, o czym może świadczyć zauważona przez Ciebie różnica.


Na podstawie źródła 3.

1. Jakie wydarzenie stało się okazją do zaproszenia monarchów do Krakowa?
2. Kto przyjmował władców przybyłych do Krakowa we własnym domu?
3. Dlaczego gospodarz wyznaczył Kazimierzowi Wielkiemu pierwsze miejsce przy stole?
4. Czy lista uczestników uczty u Wierzynka może służyć do określenia kierunków polityki zagranicznej państwa polskiego? Odpowiedź uzasadnij.


Na podstawie źródła 4.

Rozpoznaj i wskaż przedstawionych na obrazie: Mikołaja Wierzynka, Kazimierza Wielkiego i cesarza Karola IV.

Praca domowa

1. Dokonaj oceny polityki zagranicznej Kazimierza Wielkiego.
2. Sprawdź, kiedy Śląsk ponownie znalazł się w granicach państwa polskiego.
3. Spróbuj ułożyć spis potraw podawanych w czasie uczty u Wierzynka.






























Tytuł: Polityka zagraniczna państwa polskiego za panowania Kazimierza Wielkiego
Opis skrócony: Poznamy główne cele i kierunki polityki zagranicznej państwa polskiego za panowania Kazimierza Wielkiego. Zwrócimy uwagę na problem Śląska i Pomorza Gdańskiego oraz ekspansję na Ruś Halicką. Porównamy kształt terytorialny Królestwa Polskiego na początku i pod koniec panowania Kazimierza Wielkiego; zastanowimy się, jakie skutki polityczne, kulturowe oraz ekonomiczne przyniosło przyłączenie Rusi Halickiej do Polski. Poznamy program polityczny, który znalazł odzwierciedlenie na awersie pieczęci majestatycznej Kazimierza Wielkiego; dokonamy oceny polityki zagranicznej Kazimierza Wielkiego.
Autor(rzy): Wanda Królikowska
Hasła treści Kazimierz Wielki, pokój w Kaliszu, Ruś Halicka, Śląsk, Pomorze Gdańskie, Lwów, Krzyżacy, uczta u Wierzynka
Uwagi metodyczne Uczeń powinien zdobyć jak najwięcej informacji, analizując źródła pod kierunkiem nauczyciela oraz konfrontując informacje z różnych źródeł, nauczyciel jedynie uzupełnia informacje, np. o pokoju wieczystym z Krzyżakami; nauczyciel zwraca uwagę na ciekawy typ źródła wiedzy historycznej – pieczęć oraz wyjaśnia takie słowa, jak: awers, rewers, sfragistyka; rozważania należy zakończyć oceną polityki zagranicznej Kazimierza Wielkiego – może ona stanowić pracę domową. Nauczyciel może zaproponować uczniom napisanie reportażu z wydarzenia, jakim była uczta u Wierzynka. Uczniowie sami określą, jaką narodowość reportera przyjmują i starają się na wydarzenie patrzeć „oczyma” człowieka żyjącego w 1364 r. i przybywającego do Polski z wybranego przez nich kraju. Proponuję wykorzystanie map zamieszczonych w powszechnie dostępnych atlasach. Uczeń powinien zdobyć jak najwięcej informacji, analizując źródła pod kierunkiem nauczyciela oraz konfrontując informacje z różnych źródeł, nauczyciel jedynie uzupełnia informacje, np. o pokoju wieczystym z Krzyżakami; nauczyciel zwraca uwagę na ciekawy typ źródła wiedzy historycznej – pieczęć oraz wyjaśnia takie słowa, jak: awers, rewers, sfragistyka; rozważania należy zakończyć oceną polityki zagranicznej Kazimierza Wielkiego – może ona stanowić pracę domową. Nauczyciel może zaproponować uczniom napisanie reportażu z wydarzenia, jakim była uczta u Wierzynka. Uczniowie sami określą, jaką narodowość reportera przyjmują i starają się na wydarzenie patrzeć „oczyma” człowieka żyjącego w 1364 r. i przybywającego do Polski z wybranego przez nich kraju. Proponuję wykorzystanie map zamieszczonych w powszechnie dostępnych atlasach.


Szacowany MINIMALNY czas na realizację treści atomu (w minutach) 30
Szacowany MAKSYMALNY czas na realizację treści atomu (w minutach) 60

 
Materiały udostępniane za pomocą Serwisu można wykorzystywać zgodnie z licencją Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska,
z wyjątkiem materiałów, które zostały wyraźnie oznaczone jako nieobjęte postanowieniami tej licencji.
Strona współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego z projektu: „Opracowanie i pilotażowe wdrożenie innowacyjnych programów nauczania – zgodnych z polską podstawą programową kształcenia ogólnego – przeznaczonych dla uczniów – dzieci obywateli polskich za granicą”.
Deklaracja dostępnosci